Welke raakvlakken zijn er tussen OD205 en Youmee^®? 

"Hoe je burgers betrekt bij je lokale democratie. De verhouding tussen overheid en burgers kantelt van een verticale, top-down benadering naar veel meer horizontaal en bottum-up. Bewonersinitiatieven worden steeds belangrijker. De rol van de overheid verandert van sturend naar veel meer faciliterend. Dat vraagt om een enorme cultuuromslag binnen gemeenten.  Ambtenaren moeten veel meer met inwoners in gesprek om bewonersparticipatie – of beter nog: co-creatie - echt te laten slagen."

Maar is bewonersparticipatie wel echt zo noodzakelijk?

"Ja. Burgers worden steeds mondiger en komen zelf met initiatieven om hun dorp of stad te verbeteren. Zij willen gehoord en gezien worden en op min of meer gelijkwaardige voet communiceren met de overheid. Los daarvan is participatie ook een verplicht onderdeel van de nieuwe Omgevingswet. Deze wet bundelt 26 bestaande wetten die allemaal met onze fysieke leefomgeving te maken hebben, zoals milieu, water, natuur en ruimtelijke ordening. Het doel is om met minder regels toch de verschillende belangen binnen één gebied beter op elkaar af te stemmen en ruimte te scheppen voor nieuwe duurzame projecten en particuliere ideeën."

"Ambtenaren moeten veel meer met inwoners in gesprek om bewonersparticipatie echt te laten slagen."

Wat betekent deze Omgevingswet voor gemeenten?

"De meeste lokale overheden zijn behoorlijk sectoraal georganiseerd met verschillende beleidsafdelingen voor ruimtelijke ontwikkeling, verkeer, milieu, zorg, veiligheid; noem maar op. Meer bruggen tussen deze afdelingen zijn noodzakelijk om gezamenlijk nieuwe ruimtelijke visies te ontwikkelen. Daar nu een start mee maken is echt noodzakelijk om klaar te zijn op het moment dat de Omgevingswet van kracht wordt. Het opstellen van een Omgevingsvisie biedt een uitgelezen kans om nu al inhoud te geven aan die cultuuromslag."

Minder hokjes en meer bruggen. Hoe leeft dat idee binnen gemeenten?

"Ik merk dat er angst is voor verandering en het loslaten van regie en sectoraal denken. Maar eigenlijk is dat helemaal niet nodig, want elke partij en sector brengt zijn eigen specialisme in. Het is de kunst om dat goed bij elkaar te brengen, want dat is juist de kracht van integraliteit. Zorg dat je je eigen visie vervlecht met de inbreng van andere partijen. Zo bouw je aan een basis voor gezamenlijke keuzes."

Noem eens een praktijkvoorbeeld waarin partijen samenkwamen?

"Wij zijn bijvoorbeeld betrokken bij een project voor gebiedsontwikkeling. Het contact tussen de gemeente en de projectontwikkelaar verliep lange tijd stroef, want beiden hadden een andere visie op en andere belangen bij de gebiedsinvulling. Wij vervulden als stedenbouwkundig bureau hierin een soort mediatorrol. Om ze dichter bij elkaar te brengen hebben we een perspectievenschets gemaakt waarin mogelijke invullingen en de gevolgen daarvan voor beide partijen zichtbaar werden. Dat hielp bij het inzichtelijk maken van de consequenties, maar ook bij het verder denken dan alleen het eigen belang. Deze perspectievenschets maakte de weg weer vrij om met elkaar om tafel te gaan. Beeld en ontwerp zijn vaak een heel krachtige dialoogvorm."

"Zorg dat je je eigen visie vervlecht met de inbreng van andere partijen. Zo bouw je aan een basis voor gezamenlijke keuzes."

Is de dialoog het vertrekpunt voor een succesvolle samenwerking? 

"Jazeker. Ook dat is een belangrijk doel van deze Omgevingswet. Kijk verder dan alleen je eigen belang en denk ook buiten de gebaande paden. Dat geldt voor zowel gemeenten, marktpartijen en burgers. Durf eens mee te gaan in de visie van een ander. Vertrouwen in elkaar is een heel belangrijke pijler van de Omgevingswet. Dat krijg je alleen als je met elkaar de dialoog aangaat, respect hebt voor de mening van een ander en niet bang bent voor andere standpunten of kritiek."

Een uitdaging in een tijd waarin de maatschappij steeds meer verhardt

"Klopt. Maar ik geloof veel meer in de kracht van de dialoog dan in alleen maar roepen dat je ergens voor of tegen bent. Het gaat om de motivatie achter een standpunt. Als je daarover met elkaar in gesprek gaat, ga je op zoek naar je eigen diepere waarden en normen, maar uiteindelijk ook naar principes die je met elkaar deelt."

Hoe kan Youmee® daarin helpen?

"Youmee® is een heel mooi instrument die gemeenten helpt op een laagdrempelige en eigentijdse manier te communiceren met inwoners. Zeker in het traject om tot een Omgevingsvisie te komen kan dat een enorme meerwaarde bieden. Acht! Coaching uit Zwolle, die ook samenwerkt met Youmee®, zorgt daarbij op het vlak van cultuurverandering en kwalitatieve besluitvorming nog eens voor een extra verdiepingsslag. Om bewonersparticipatie met Youmee op een waardevolle manier toe te passen, gaan René de Haan en Wendy Huurdeman van Acht! de procesbegeleiding verzorgen. Dat doen ze met workshops en trainingssessies aan deelnemende gemeenten. De principes van Deep Democracy die zij daarbij inzetten vind ik een verrijking. Het zorgt ervoor dat alle opvattingen, ook minderheidsstandpunten, worden gehoord en meegenomen in een beslissing. Dat is essentieel bij het opstellen van een Omgevingsvisie die door iedereen gedragen wordt. Daarmee bouw je aan vertrouwen tussen burgers en overheid."

Wat is de kracht van de samenwerking tussen OD205 en Youmee®?

"We hebben een gedeelde kijk op participatie en vullen elkaar aan qua inhoud en expertise. Dat maakt ons, samen met Acht!, een perfecte match als het aankomt op het opstellen van Omgevingsvisies. Cultuurverandering, participatie én inhoudelijke visie op het grotere plaatje zijn namelijk de pijlers om op een vernieuwende manier onze fysieke leefomgeving vorm te geven. Niet met een statisch visiedocument, maar in de vorm van een ‘living document’; met voortdurend ruimte voor dynamiek en dialoog, maar wel binnen een heldere set spelregels. Youmee® kan daarbij niet alleen de dialoog faciliteren, maar ook een naslagwerk bieden met veel waardevolle content. Het is daarmee veel meer dan een app waarmee je meningen peilt. Ik geloof heel erg in het concept van Youmee®. Samen werken wij aan een mooier Nederland, waarin mensen écht gehoord en gezien worden."

Meer weten over OD205? Check de website www.od205.nl 

Tekst: Yvonne de Haan / www.verhaal-kracht.nl